Birinci Dünya Savaşı ve Mustafa Kemal

1914 yılında Mustafa Kemal, Sofya’da Osmanlı elçiliğinde görevli iken I. Dünya Savaşı başladı. Bu
görevi sırasında I. Dünya Savaşı’ndaki gelişmeleri takip ediyor ve Osmanlı Devleti’nin savaşa girmemesi
gerektiğini dile getiriyordu. Savaşın başlangıcında Almanya’nın yenileceğini çevresindekilere açıkça
söylüyordu.

Ülkenin bu savaşın ortasında kalması Mustafa Kemal’i hem
üzüyor hem de rahatsız ediyordu. İşte bu yüzden artık Sofya’da
kalmak istemiyor ve rütbesine uygun bir görev verilmesini istiyordu.
Onun bu kararlı tutumu karşısında daha fazla direnemeyen
yetkililer onu 1915 yılında Çanakkale Boğazı’nı savunmakla
sorumlu, Tekirdağ’da bulunan 19. Tümen Komutanlığına tayin etti.

Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı’na girmesi üzerine
İngiltere ve Fransa, İstanbul’u alarak Osmanlı’yı savaş dışı bırakmak
ve zor durumda bulunan Rusya’ya yardım etmek için Çanakkale Boğazı’na saldırdı. Mustafa Kemal askerleriyle bu saldırılara karşı başarıyla karşı koydu.
Gelibolu’ya asker çıkaran düşman kuvvetlerinin taarruz edecekleri yerleri önceden tahmin eden
Mustafa Kemal Arıburnu, Anafartalar ve Conkbayırı’nda yaptığı savaşlarda başarılı oldu. Askerî yeteneğini
gösterme imkânı bulan Mustafa Kemal, Çanakkale Savaşlarının kazanılmasında önemli rol oynadı.
Bu başarıları nedeniyle rütbesi albaylığa yükseltildi.

Mustafa Kemal Çanakkale Cephesi’ndeki başarılarının
ardından Doğu Anadolu’da Kafkas Cephesi’nde
görev yapan 16. Kolordu komutanlığına atandı. Burada
rütbesi generalliğe yükseltildi. Bu cephede ordumuz Rus
ordusu karşısında zor durumda bulunuyordu. Bu cephede
birliklerini kısa sürede toparlayan Mustafa Kemal, Rus
ordusunun daha fazla ilerlemesine izin vermeyerek önce
Muş’u ardından 1916 yılı içinde Bitlis’i kurtardı.

Kafkas Cephesi’nde düşmanla başarıyla mücadele
eden Mustafa Kemal, 1917 yılında Suriye’de bulunan 7.
Ordu komutanlığına atandı. Bu cephede İngiliz ordusu
Filistin’e kadar ilerlemiş, ordumuz asker, silah ve erzak
sıkıntısı nedeniyle geri çekilmekte idi. Mustafa Kemal
ordunun bu durumunu görerek daha fazla kayıp verilmesini
önlemeye çalışmış, birliklerimizi Suriye’nin kuzeyine
çekerek İngiliz ordusunun ilerlemesini durdurmuştur.