Moskova Antlaşması (16 Mart 1921)

Birinci Dünya Savaşı’nda Rusya, İtilaf Devletleri’nin yanında yer aldı. 1917’de Rusya’da ihtilal çıktı, yönetimi Bolşevikler ele geçirdi. Çarlık Rusya yıkıldı, yerine Sovyet Rusya kuruldu. Yeni yönetim savaştan ayrılma kararı aldı. Bu gelişmeler üzerine İtilaf Devletleri, Sovyet Rusya’ya karşı olumsuz tavır takındılar. Ardından Sovyet Rusya’nın, Çarlık Rusyası’nın yaptığı gizli antlaşmaları açıklaması üzerine Batılı devletlerle ilişkileri iyice gerginleşti.

Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonra Anadolu’nun işgal edilmesi Türklerle Batılı devletleri karşı karşıya getirdi. TBMM Hükumeti ile Sovyetler Birliği ortak düşmana karşı yakınlaştılar. İki taraf da uluslararası alanda varlıklarını kabul ettirmek istiyordu. Bu yakınlaşma sonucunda 16 Mart 1921’de Moskova Antlaşması imzalandı. Antlaşmaya göre;

• • Sovyetler BirliÄŸi, Batum’un ürcistan’a bırakılması ÅŸartıyla Misakımillî’yi tanıdı.
  • Kars, Ardahan ve Artvin Türkiye’ye, Batum ürcistan’a, ahcıvan Azerbaycan’a bırakıldı.

• Sovyetler BirliÄŸi, Sevr AntlaÅŸması’nı ve arlık Rusya’sının Osmanlı Devleti ile yaptığı antlaÅŸmaları geçersiz saydı. Böylece Sovyetler BirliÄŸi, kapitülasyonlardan kendi isteÄŸi ile vazgeçmiÅŸ oldu.

Moskova Antlaşması ile TBMM Hükumeti ilk kez büyük bir devletle eşit koşullarda antlaşma imzalamıştır. Yine ilk kez büyük bir devlet Misakımillî’yi tanıdı. Batum’un Gürcistan’a bırakılmasıyla Misakımillî’den ilk ödün verildi.